“Voelt het goed om wakker te worden met een tas vol gestolen spullen naast je? Is dit waar je trots op bent? Een stad die jou groot heeft gemaakt? We hebben veel geld en energie gestopt om een mooie winkelstraat te maken. En jij, je bent er trots op, toch? Wat zegt je geweten?”
Wat Aboutaleb doet, is bijzonder. En wel om drie redenen:
1. Rechtstreeks aanspreken komt niet vaak voor
Aboutaleb spreekt de discutabele sujetten rechtstreeks aan. De default is om te praten over wat je ziet. Je mening daarover te uiten, het spreken over aanleiding, effect, vervolg of emotie. Dat hij de relschoppers direct aanspreekt is al bijzonder. Maar dan de reden waarom deze speech als outstanding wordt gezien door velen… Maar Aboutaleb spreekt niet alleen de relschoppers aan. Ook doet hij een beroep op de verantwoordelijkheid van de ouders van de relschoppers:
“En ouders: heeft u uw zoon gemist? Heeft u zich afgevraagd waar hij was? Heeft u gebeld? Heeft u de spullen gezien en gedacht: het is normaal dat het zo gaat?”
Ook dat is bijzonder. Want hij belicht verschillende perspectieven en legt de verantwoordelijkheid bij een bredere doelgroep dan alleen de relschoppers.
2. We herkennen in Aboutaleb ons eigen sentiment
Aboutaleb verwoordt het sentiment dat wij allemaal voelen als we naar de beelden kijken van branden, bekogelde politieagenten, vernielde puien en huilende ondernemers. En dat voelt fijn. Ons onbewuste brein zegt: Aboutaleb snapt het! Daardoor gaan we hem onbewust sympathieker vinden.
3. Aboutaleb pullt waardoor hij beter doordringt in het onbewuste brein
Maar most of all… Aboutaleb pullt in zijn speech. Waar bijna elke spreker altijd pusht. Wat het verschil is? Onze onbewuste default is om (als we een ander willen bereiken) te praten. Te vertellen. Te zeggen. Voor te schrijven. Te dicteren. Als we dat maar stevig genoeg doen, dan bereiken we die ander wel. Zo hopen en denken we.
Geen wonder dat zijn speech dus opvalt. Wat had Aboutaleb nog beter kunnen doen om meer effect te hebben met zijn speech? Twee dingen.
1. Gesloten vragen stuiten onbewust op verzet
In de eerste plaats stelt hij gesloten vragen. Wat we inmiddels weten is dat de gesloten vraag niet handig was voor het onbewuste brein van de ontvanger. Een gesloten vraag dringt niet door in het onbewuste besliscentrum. Waar dat mee te maken heeft? In de gesloten vraag zit altijd de mening of het oordeel van de vraagsteller besloten. Want als je de vragen van Aboutaleb nog eens terugspeelt, dan weet je van elke gesloten vraag direct wat zijn antwoord hierop zou zijn.
Het gevolg is dat de gesloten vragen bij de relschoppers (mochten ze het filmpje überhaupt bekijken) afketsen op het onbewuste defensiemechanisme. Het ego voelt direct dat het zich moet verdedigen en gaat voor zichzelf legitimeren waarom het gedrag goed, begrijpelijk of aanvaardbaar is.
Open vragen gaan dwars door het defensiemechanisme en laten vrijheid voor het onbewuste ego van de ander om daar zelf een antwoord op te formuleren. Open vragen regisseren de gedachten van de ontvanger in een richting die jij bepaalt. Daarom hebben wij ze in het gedachtegoed Subconscious Impact regievragen genoemd. Regievragen worden als veel minder aanvallend gezien dan gesloten vragen. Een regievraag heeft een eerlijke kans zijn het brein van de ontvanger.
Voorbeeld:
“Hoe is het nu met je, de volgende ochtend? Hoe kijk je terug op gisteravond? Hoe voelt het om gestolen spullen naast je bed te hebben staan? Met hoeveel plezier ga je ze gebruiken? En … hoe kijken de mensen om je heen eigenlijk naar jouw actie? Je ouders? Familie? Vrienden? Kinderen? Welk beeld hebben ze nu van jou?”
De ontvanger voelt vrijheid om de vragen zelf in te vullen. Er treden nu beelden op in het hoofd op de gebieden die de vraagsteller heeft geactiveerd. Let wel: z’n eigen beelden. Dus geen beelden die zijn opgelegd met een gesloten vraag.
2. De gesloten vragen komen uit de verkeerde scope
Elk mens heeft een scope. Daarmee bedoelen wij: de eigen belevingswereld en alles wat daarin belangrijk goed of juist niet goed is. Die scope staat onbewust de hele dag aan. Alles wat er gebeurt, houden we tegen het licht van onze scope. En ons onbewuste plakt op elke gebeurtenis razendsnel een mening of oordeel.
En dat is natuurlijk wat Aboutaleb doet. Hij stelt gesloten vragen vanuit zijn eigen scope. En hij pusht vanuit zijn eigen scope: “… de stad die jou heeft groot gemaakt. Waar we geld en energie in een mooie winkelstraat hebben gestopt…” Niet vanuit de scope van de relschoppers. En precies om die twee redenen zal de speech minder impact op hen hebben dan hij waarschijnlijk zal willen.
Wat beter had gewerkt? Dat hangt af van wat Aboutaleb wilde bereiken. Als hij echt met ze in gesprek had gewild, dan was dit misschien handiger:
“Wat maakt je zo boos aan die avondklok? Wat wilde je precies bereiken met je actie van gisteravond? Welke vuist wilde je maken? En … hoe goed is dat gelukt? Hoe goed heb je die mensen weten te bereiken waar je zo boos op bent?
Wat heb je nodig om je gehoord te voelen? Hoe kom ik met je in gesprek? Wat is je verhaal? Wat kan ik doen om jouw mening te laten horen in de politiek?”
Maar als Aboutaleb ze had willen ‘opvoeden’, dan hadden regievragen in de scope van de relschoppers er als volgt uit kunnen zien:
“Hoe chill is het als de winkel van je oom ineens in puin ligt? Want hoe moet hij nu aan zijn centen komen?
En waar moet je moeder nu schuilen als ze in de regen op de bus staat te wachten en het bushokje is afgefikt?”
Wat denk je nu? Hoe goed zou het werken bij de relschoppers? Welke ideeën heb je waardoor het nog beter zou kunnen worden? Ik hoor ze graag!
Meer weten over onze visie Subconscious Impact? Lees ons boek: Impact: de kracht van onzichtbare invloed
